Η γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) είναι η παθολογική κατάσταση στην οποία τα όξινα υγρά του στομάχου παλινδρομούν προς τον οισοφάγο. Συγκεκριμένα, όταν το φαγητό φτάσει στο κατώτερο τμήμα του οισοφάγου ένας ειδικός μυώδης δακτύλιος, λειτουργώντας σαν βαλβίδα, ανοίγει στιγμιαία και επιτρέπει τη διέλευση του φαγητού στο στομάχι αποτρέποντας ταυτόχρονα την παλινδρόμηση των γαστρικών υγρών προς τον οισοφάγο. Τα όξινα γαστρικά υγρά όταν κυλήσουν προς τον οισοφάγο τον ερεθίζουν και μπορεί να προκαλέσουν αίσθημα καύσους ή και πόνου. Όταν η έκθεση του οισοφάγου στα οξέα είναι χρόνια, τότε μπορεί να οδηγηθούμε σε διάφορες παθολογικές καταστάσεις όπως οισοφαγίτιδα, δυσπλασία, αιμορραγία, έλκος, στένωση, ή σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη και σε καρκινογένεση.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, το σύνδρομο αποδίδεται σε λειτουργική διαταραχή του κατώτερου οισοφαγικού σφικτήρα (ΚΟΣ). Η γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση συμβαίνει συχνά μετά τα γεύματα χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε. Όταν τα επεισόδια της παλινδρόμησης των γαστρικών υγρών προς τον οισοφάγο αυξηθούν σε συχνότητα και διάρκεια, τότε μιλάμε για Γαστροοισοφαγική Παλινδρομική Νόσο (ΓΟΠΝ).
Η νόσος ΓΟΠ μπορεί να οφείλεται στην ύπαρξη διαφραγματοκήλης, χωρίς αυτό να σημαίνει οτι κάθε άτομο που έχει διαφραγματοκήλη θα εμφανίσει ΓΟΠΝ. Μερικοί ακόμα κίνδυνοι που προκαλούν αδυναμία του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα (ΚΟΣ) είναι η ύπαρξη αδύναμου ΚΟΣ εκ γενετής, η εγκυμοσύνη, η παχυσαρκία, το σκληρόδερμα και κάποια είδη φαρμάκων.
Τα είδη φαρμάκων που οδηγούν σε νόσο ΓΟΠ είναι:
Επιπλέον, υπάρχουν ορισμένες καταστάσεις που μπορούν να οδηγήσουν ή να οξύνουν την ΓΟΠΝ:
Άτομα με περισσότερα από 2-3 επεισόδια παλινδρόμησης την εβδομάδα θεωρούνται ότι πάσχουν από ΓΟΠΝ. Στην περίπτωση που η παλινδρόμηση των υγρών του στομάχου δεν έχει προκαλέσει βλάβες στον οισοφάγο παρατηρούνται τα παρακάτω συμπτώματα:
Στην περίπτωση που η παλινδρόμηση των υγρών του στομάχου έχει προκαλέσει βλάβες στον οισοφάγο μπορεί να παρατηρηθούν τα παρακάτω συμπτώματα:
Συνέπειες: Η χρόνια παλινδρόμηση των υγρών του στομάχου προς τον οισοφάγο μπορεί να προκαλέσει:
Ο πιο απλός τρόπος να τεθεί η διάγνωση είναι η έναρξη δοκιμαστικής θεραπείας με φάρμακα που μειώνουν την παραγωγή οξέων στο στομάχι βελτιώνοντας τα συμπτώματα της ΓΟΠ. Παρόλο αυτά, υπάρχουν κι άλλες παθήσεις του πεπτικού συστήματος που ανταποκρίνονται στη συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή, όπως το έλκος του στομάχου ή του δωδεκαδακτύλου, που προκαλούν παρόμοια συμπτώματα με αυτά της ΓΟΠ. Συνεπώς, πριν από τη λήψη οποιουδήποτε φαρμάκου απαιτείται η διενέργεια μια σειράς εξετάσεων οι οποίες παρατίθενται παρακάτω:
Κατά τη διάρκεια τη συγκεκριμένης εξέτασης ένας ειδικά διαμορφωμένος μικρός σωλήνας ο οποίος διαθέτει μια μικροκάμερα στην άκρη του εισέρχεται στο στομάχι μέσω του στόματος, ενώ ο ασθενής βρίσκεται σε καταστολή. Η μικροκάμερα δίνει τη δυνατότητα απεικόνισης της κατάστασης του οισοφάγου και του στομάχου στον ιατρό, ώστε να αναγνωριστούν τυχόν αλλοιώσεις στο βλεννογόνο του οισοφάγου όπως ερυθρότητα ή διάβρωση (οισοφαγίτιδα). Με τη μέθοδο αυτή επιβεβαιώνεται η ύπαρξη της νόσου και μπορεί να εκτιμηθεί η έκταση της βλάβης. Επιπλέον με την ενδοσκόπηση του ανώτερου πεπτικού μπορούν να εντοπιστούν χρόνιες επιπλοκές της ΓΟΠ, όπως στενώσεις, εξελκώσεις ή ο οισοφάγος Barrett. Τέλος, η μέθοδος αυτή επιτρέπει τη λήψη μικρών κομματιών για βιοψίες για τον αποκλεισμό κακοηθειών του οισοφάγου.
Η εξέταση αυτή στοχεύει στην 24ωρή ή 48ωρη καταγραφή της διακύμανσης της οξύτητας στον οισοφάγο. Με τη βοήθεια μιας μικρής κάψουλας η οποία τοποθετείται στο όριο οισοφάγου – στομάχου λαμβάνονται πληροφορίες για τη συχνότητα και τη διάρκεια των επεισοδίων της παλινδρόμησης και συσχετίζονται με τις ενοχλήσεις του ασθενούς στο διάστημα αυτό. Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται ευρύτατα σε περιστατικά στα οποία τα συμπτώματα δεν είναι τυπικά.
Στη συγκεκριμένη εξέταση απαιτείται ψεκασμός της μύτης με αναισθητικό για την εισαγωγή ενός λεπτού καθετήρα που προωθείται στον οισοφάγο και φτάνει στο στομάχι καταγράφοντας τις ενδοαυλικές πιέσεις κατά μήκος του οισοφάγου. Ο καθετήρας μπορεί να μεταφέρει πληροφορίες σχετικά με την κινητικότητα του οισοφάγου και τις πιέσεις που ασκούνται σε διάφορα σημεία του. Με αυτό τον τρόπο ο ιατρός μπορεί να έχει μια εικόνα αν ο οισοφάγος λειτουργεί φυσιολογικά ή παρουσιάζει περιοχές με διαταραγμένες πιέσεις (αχαλασία, οισοφάγος καρυοθράυστης κ.α)
Η εξέταση αυτή απαιτεί την αργή κατάποση ενός σκιαγραφικού διαλύματος (θειικού βαρίου) με στόχο τη λήψη ακτινογραφιών ώστε να εντοπιστεί η πιθανή παλινδρόμηση καθώς και πιθανή στένωση ή ανωμαλίες στην κινητικότητα του οισοφάγου. Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται συνήθως για την διάγνωση της αχαλασίας και της διαφραγματοκήλης, οι οποίες αποτελούν παθήσεις που προκαλούν διαταραχές στη λειτουργία του οισοφάγου.
Ο πιο απλός τρόπος αντιμετώπισης της νόσου ΓΟΠ είναι η αλλαγή των συνηθείων, όπως η απώλεια βάρους καθώς το αυξημένο βάρος εντείνει την παλινδρόμιση. Επιπλέον, προτείνεται η αποφυγή τροφών που επιδεινώνουν τη νόσο (καφές, σοκολάτα, όξινα κ.α) και η κατάκλιση μετά τη λήψη γεύματος. Επίσης, συνίσταται ανύψωση του κεφαλιού κατά τη διάρκεια του ύπνου ώστε να εμποδίζεται η παλίνδρομη πορεία των γαστρικών υγρών. Καλή πρακτική αποτελεί και η λήψη μικρών και τακτικών γευμάτων τα οποία εμποδίζουν τη διάταση του στομάχου. Τέλος, προτείνεται η αποφυγή του καπνίσματος, το υπερβολικό στρες και η χρήση στενών ρούχων και ζωνών.
Στην περίπτωση που η παραπάνω διαδικασία δεν φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα προτείνεται η χορήγηση φαρμακευτικών σκευασμάτων για τη μείωση των όξινων υγρών του στομάχου. Τα πιο δημοφιλή φάρμακα για τη συγκεκριμένη θεραπεία είναι τα απλά αντιόξινα, οι αναστολείς υποδοχέων ισταμίνης (H2Blockers), οι αποκλειστές αντλίας πρωτονίων (Proton Pump Inhibitors – PPIs) και οι προκινητικοί παράγοντες. Να σημειωθεί ότι η μακροχρόνια χρήση φαρμάκων έχει συχνά επιπλοκές και το συνολικό κόστος πιθανόν να είναι μεγάλο. Παρακάτω δίνονται περισσότερες πληροφορίες για τα συγκεκριμένα φάρμακα:
Με συγκεκριμένες ενδείξεις υπάρχει δυνατότητα ενδοσκοπικής θολοπλαστικής με τη μέθοδο Esophy-X. Η μέθοδος αυτή διορθώνει τη γαστροοισοφαγική βαλβίδα από το εσωτερικό του στομάχου με χρήση γενικής αναισθησίας. Μια ειδική συσκευή εισάγεται από το στόμα και φτάνει στο στομάχι στο οποίο πραγματοποιείται συρραφή και επανακατασκευή της γαστροοισοφαγικής συμβολής.
Η τεχνική που χρησιμοποιείται τα τελευταία χρόνια για τη αντιμετώπιση της ΓΟΠΝ είναι η λαπαροσκοπική θολοπλαστική. Η επέμβαση αυτή αντιμετωπίζει την αιτία του προβλήματος και όχι μόνο τα συμπτώματα. Ανάλογα με τον ασθενή, αλλά και την προτίμη του χειρουργού διακρίνεται σε: Λαπαροσκοπική Θολοπλαστική κατά Nissen ή Θολοπλαστική 360°, και Λαπαροσκοπική Θολοπλαστική κατά Toupet ή Θολοπλαστική 270°.
Κατά τη χειρουργική επέμβαση πραγματοποιούνται 4 – 5 μικρές τομές ( ~ 5 χιλιοστών) στο δέρμα. Μέσω αυτών των τομών εισάγεται το λαπαροσκόπιο το οποίο διαθέτει μια ενσωματωμένη μικροκάμερα απεικονίζοντας τα εσωτερικά όργανα σε μεγέθυνση 10-15 φορών. Στη συνέχεια, με τη χρήση σύγχρονων λαπαροσκοπικών εργαλείων τμήμα του στομάχου (θόλος) τυλίγεται γύρω από τον οισοφάγο (θολοπλαστική) και έτσι δημιουργείται μια επιπλέον ζώνη πίεσης που εμποδίζει τα γαστρικά υγρά να ανέλθουν στον οισοφάγο (γαστροισοφαγική παλινδρόμηση).
Τα πλεονεκτήματα της συγκεκριμένης χειρουργικής επέμβασης είναι:
Πιθανές Επιπλοκές: Όπως σε κάθε χειρουργική επέμβαση, έτσι και στη λαπαροσκοπική θολοπλαστική ενδέχεται να εμφανιστούν επιπλοκές κατα τη διάρκεια του χειρουργείου ή και αμέσως μετά απο αυτό, όπως:
Οι επιπλοκές αυτές είναι αντιμετωπίσιμες, μπορεί όμως να οδηγήσουν σε παράταση της νοσηλείας του ασθενούς ή σε επανεπέμβαση.
Παρακολούθηση: Σε περίπτωση που ο ασθενής δεν έχει ενοχλήσεις απαιτείται παρακολούθηση μια φορά το χρόνο. Εάν εμφανιστούν ενοχλήσεις ή προυπάρχει οισοφάγος Barrett ο ασθενής θα πρέπει να εξετάζεται συχνά το πρώτο διάστημα με γαστροσκόπηση και λήψη βιοψίων βάση των οδηγιών του θεράποντος ιατρού του.
M | T | W | T | F | S | S |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | 2 | |||||
3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
24 | 25 | 26 | 27 | 28 |